Harcerska Afryka po raz kolejny w Zimbabwe – nowe wyzwania!
W sierpniu 2024 roku wolontariusze Harcerskiej Afryki powrócili na gościnne tereny Zimbabwe, żeby zagłębić się w historie Polaków, którzy trafili w te okolice, gdy były jeszcze nazywane Rodezją Południową. 2 tygodnie pobytu minęło pod znakiem realizacji zadań tak dobrze nam znanych jak i tych zupełnie nowych.
Wspomnianą nowością była praca z archiwaliami. Poprzednie wizyty w Zimbabwe potwierdziły, że w lokalnym Archiwum Narodowym zdeponowane są liczne materiały dotyczące polskich osiedli uchodźczych ulokowanych między innymi w miejscowościach Rusape czy Marandellas (obecnie Marondera). Cel? Dotarcie do dokumentów, podjęcie próby ich digitalizacji i zindeksowania. Jeszcze przed wylotem do Afryki wolontariusze rozpoczęli przygotowania na kilku polach. Jednym z nich było uprzedzenie Archiwum Narodowego w Hararare o planowanej wizycie za pośrednictwem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, co jak się okazało na miejscu nie zrobiło na władzach instytucji należytego wrażenia. Zdecydowaną pomocą okazało się jednak szkolenie archiwalne przeprowadzone przez pracowników Archiwum Państwowego w Kielcach – zdobyta wiedza (po poradzeniu sobie z kwestią dostępu do dokumentów) pozwoliła nam finalnie sprawnie i zgodnie ze sztuką zdigitalizować i zindeksować ok. 1000 stron bezcennych dokumentów Polonii w Zimbabwe z lat 40-stych ubiegłego wieku. Pozyskane materiały to kopalnia wiedzy o organizacji życia, warunkach i przede wszystkim personaliach mieszkańców osiedli polskich w Rodezji Południowej.
Po opuszczeniu stolicy – Harare, udaliśmy się do kolejnego punktu, który wzbudzał wiele emocji wśród wolontariuszy. Jak się okazuje, po dziś dzień w miejscowości Digglefold stoi oryginalny budynek, który przeszło 80 lat temu służył jako siedziba polskiej szkoły dla dziewcząt! Co jeszcze ciekawsze, wciąż pełni podobną rolę – mieści internat dla uczennic lokalnej szkoły. Poza wykonaniem dokumentacji fotograficznej, pomiarów budynku udało nam się oczyścić kilkumetrowe godło Polski – orła wymurowanego bezpośrednio przed wejściem do szkoły a także odnaleźć oryginalne godło wyhaftowane własnoręcznie przez wspomniane polskie uczennice w 1945 roku. Wizyta w szkole była też okazją do przeprowadzenia prelekcji z uczniami – młodymi przedstawicielami lokalnej społeczności, którzy byli szczerze zaskoczeni historiami, które skrywają mury ich szkoły. Jeden z nauczycieli, którego poznaliśmy w Digglefold zgodził się także zaangażować w projekt Węzłów Pamięci, stając się wsparciem Harcerskiej Afryki na miejscu i strażnikiem pamięci o polskich śladach w jego miejscu pracy.
Praca w archiwum, dokumentacja, tworzenie indeksów, digitalizacja dokumentów a wreszcie namacalne spotkanie z obiektami pamiętającymi polskich uchodźców z lat 40-stych ubiegłego wieku – to były pierwsze, w dużej mierze nowe wyzwania, które wolontariusze Harcerskiej Afryki napotkali na swojej drodze w Zimbabwe. A to był…dopiero początek naszej tegorocznej przygody!
Dofinansowano ze środków Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą ,,Polonika”