Cmentarze w Rusape, Marondera i Kadoma – Harcerska Afryka w Zimbabwe
Choć tegoroczna wyprawa wolontariuszy Harcerskiej Afryki do Zimbabwe zakładała zupełnie nowy formy działania, takie jak praca z archiwaliami, to lista zadań zawierała także te już dobrze nam znane – prace porządkowe na Polskich Miejscach Pamięci.
Te największe znane skupiska grobów będących w kręgu zainteresowania projektu znajdują się w miejscowościach Rusape i Marondera (dawniej Marandellas).
Sporym ułatwieniem dla realizacji założeń projektu były wcześniejsze wizyty Harcerskiej Afryki w Zimbabwe. Dzięki nawiązanym i stale utrzymywanym kontaktom z lokalną społecznością, także w tym roku poczuliśmy na miejscu potężne wsparcie. Podczas pobytu w Rusape, jeszcze przed rozpoczęciem prac mieliśmy okazję wziąć udział w Mszy na terenie lokalnej parafii, która nas gościła. To była dla nas okazja do opowiedzenia mieszkańcom o projekcie, natomiast ci odwdzięczyli się otwartością na nasze działania i realnym wsparciem. Gospodyni parafii w Rusape zgodziła się zaangażować w projekt Węzłów Pamięci, stanowiąc pomost pomiędzy wolontariuszami w Polsce a miejscem i obiektami, na których pielęgnowaniu tak nam zależy. Nieocenioną pomocą okazali się także mieszkańcy miejscowości, którzy zaproponowali pomoc w pracach na cmentarzu.
Pracy, jak się okazało, nie brakowało. Choć polskie kwatery na cmentarzu w Rusape są otoczone murem i nie tak dawno podlegały pracom konserwatorskim, ich stan na pierwszy rzut oka pozostawiał wiele do czynienia. Na szczęście dokładniejsze oględziny nas uspokoiły – po dwóch dniach niełatwej walki z nieprzyjazną roślinnością, ostrymi krzewami, drzewkami wyrastającymi z grobów, wysoką trawą a także…sporą ilością śmieci, okazało się, że sam stan techniczny grobów, krzyża i ogrodzenia jest całkiem dobry. Wystarczyło poświęcić kolejne godziny na gruntowne czyszczenie nagrobków i zamiatanie terenu, żeby groby polskich uchodźców w Rusape znów prezentowały się godnie, nie dając cienia wątpliwości, że pamięć o nich wciąż jest żywa i istotna dla mieszkańców położonej 12 tysięcy kilometrów dalej Polski.
Kolejne kilka polskich grobów zaopiekowanych przez nas podczas tegorocznej wyprawy to fragment cmentarza w miejscowości Marondera. W latach 40-tych w jej pobliżu (ówcześnie Marandellas) również znajdowało się polskie osiedle. Groby nie są niestety jeszcze ogrodzone, nie ma wydzielonej kwatery, co skutkuje ich nieco gorszym stanem. Pomimo tego powtórzyliśmy zestaw prac wykonanych w Rusape, zostawiając mogiły w Marondera w należytym stanie.
Korzystając z wolnego popołudnia, pomimo tego, że nie planowaliśmy w tym roku wizyty na cmentarzu w Kadomie, postanowiliśmy odwiedzić także to miejsce, pamiętające czasy polskiego osiedla w ówczesnej Gatomie. Na dużej lokalnej nekropolii odnaleźliśmy kilka mogił naszych rodaków w zaskakująco dobrym stanie. Udało nam się wykonać dokumentację fotograficzną, kończąc tym samym tegoroczny pobyt wolontariuszy Harcerskiej Afryki w Zimbabwe.
Dofinansowano ze środków Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą ,,Polonika”